De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De geschatte prevalentie bedraagt 1-9/100.000. Op basis van recente data wordt de vrouw-manverhouding op 1,39:1 geschat.

De ziekte presenteert zich doorgaans als een triade van kenmerken (alle 3 de kenmerken treden samen op in 20% van de gevallen), zijnde anorectale, sacrale en presacrale anomalieën, soms vergezeld van andere malformaties van pelvis. Het kan een noodgeval zijn bij de geboorte of later aangetroffen worden met mildere symptomen. Ongeveer een derde van de patiënten is asymptomatisch en wordt geïdentificeerd doordat een aanverwant getroffen is of toevallig bij een scan. Presacrale anomalieën kunnen zich presenteren als een massa en omvatten onder meer anterieure meningocele, teratomen (die ook sacrococcygeaal kunnen zijn), enterische cysten of een combinatie van deze elementen. Lokale druk kan constipatie, incontinentie, en perifere of centrale neurologische symptomen veroorzaken. Er is een risico van 1-2 % op maligne transformatie, waarbij verschillende types van tumor werden gerapporteerd. Agenesie van sacraal gebied treedt op als anterieure sacrale defecten. Wervel S1 is doorgaans intact. Het kan resulteren in een sikkelvormig (scimitar/kromzwaard) sacrum of volledige sacrale agenesie onder S2. Gespleten of korrelig sacrum komen minder vaak voor. Anomalieën van ruggenmerg (gekluisterd, lipoom, cysten) kunnen optreden. Zonder behandeling kan gekluisterd ruggenmerg problemen met controle van darm/blaas veroorzaken. Defecten van ruggenmergkanaal (enterothecale fistel) kan uitzaaiing van micro-organismen van darm veroorzaken, wat kan resulteren in meningitis. Anomalieën van uterus of uitwendige geslachtsorganen komen voor in 15% van de gevallen. Structurele problemen van urinewegstelsel zijn onder meer anomalieën van nier of blaas. Asymmetrie van onderste ledematen werd reeds gerapporteerd.

Het gen MNX1 is het enige causale gen dat tot op heden bevestigd werd. Alle mutationele mechanismen werden waargenomen (herschikkingen, deleties en SNV's). Gevallen die het gevolg zijn van 7q36-deletie kunnen geassocieerd zijn met extrapelviene malformaties en/of intellectuele achterstand indien andere genen betrokken zijn. Homozygote gevallen zijn zeldzaam en vaak al op jonge leeftijd letaal. MNX1 is detecteerbaar bij 57-65% van de patiënten, meestal bij familiale gevallen. Onderzoek naar de betrokkenheid van andere belangrijke genen is aan de gang. Er is geen directe correlatie tussen genotype en fenotype. Het pathogene mechanisme is nog niet gekend, maar is waarschijnlijk het gevolg van haplo-insufficiëntie van MNX1. Vermoedelijk treedt een disruptieve gebeurtenis op tijdens de ontwikkeling van de chorda dorsalis in Carnegie-stadium 12 (maar dit werd tot op heden nog niet waargenomen bij mensen). Indien scheiding van de endodermale en ectodermale lagen faalt, kan splijting van chorda dorsalis en een fistel tussen gastro-intestinaal stelsel en neuraal weefsel optreden.

Diagnose is gebaseerd op klinische bevindingen. Röntgenonderzoek, CT of MRI is nuttig. Testen van het gen MNX1 kan aangeboden worden. Momenteel bestaan er geen internationale criteria.

Differentiële diagnoses zijn onder meer caudale regressie-syndroom, VACTERL-associatie en sacrococcygeaal teratoom.

Foetale echografie kan een presacrale massa of sacrale defecten aantonen indien deze aanwezig zijn. Gerichte foetale MRI kan overwogen worden. Ook testen van MNX1 kan overwogen worden.

Overerving gebeurt autosomaal dominant met gereduceerde penetrantie en variabele expressiviteit. Erfelijkheidsadvies en screening met beeldvorming kunnen aangeboden worden aan familieleden. Indien er een vastgestelde MNX1-variant is, kan een cascadetest aangeboden worden.

Ziektebeheer hangt af van presenterende kenmerken. Chirurgische correctie van anorectale malformaties kan nodig zijn. Conservatief ziektebeheer (zoals laxeermiddelen) en monitoring kunnen aangeboden worden voor mildere gevallen. Monitoring van presacrale massa wordt aangeraden. Operatieve behandeling (gecoördineerd door verschillende chirurgische specialismen) van presacrale massa's kan noodzakelijk zijn. Biomerkers voor presacrale teratomen zijn niet goed bepaald. Sacrale agenesie wordt klinisch behandeld. Indien er sprake is van disfunctie van ruggenmerg kan neurochirurgie vereist zijn. Er is voorzichtigheid geboden voor operaties van ruggenmerg, inclusief anesthesie. Gekluisterd ruggenmerg vereist mogelijk al vroeg chirurgie om complicaties te vermijden. Opvolging is belangrijk aangezien het ruggenmerg opnieuw kan komen vast te zitten.

De prognose op lange termijn is goed voor de meerderheid van de patiënten. Disfunctie van urinewegen/darm kan de levenskwaliteit beïnvloeden. Maligne transformatie van presacrale massa is zeldzaam.