De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

EPP werd wereldwijd gemeld met een prevalentie die varieert tussen 1/75.000 en 1/200.000.

EPP manifesteert zich meestal in de vroege zuigelingentijd bij de eerste blootstelling aan de zon. EPP wordt gekenmerkt door cutane manifestaties van acute pijnlijke fotosensitiviteit met erytheem en oedeem, soms met petechiën, samen met een stekend en brandend gevoel zonder blaarvorming bij blootstelling aan zonlicht of kunstlicht (400-700 nm). Deze episodes kennen een variabele ernst, afhankelijk van de blootstellingsduur en kunnen leiden tot chronische permanente laesies op de blootgestelde huid. Aangezien protoporfyrine een lipofiele moleculfe is die door de lever uitgescheiden wordt, lopen EPP-patiënten het risico op cholelithiase met obstructieve episodes en chronische leverziekte die kan ontwikkelen tot acuut leverfalen.

Bij de meeste patiënten wordt EPP veroorzaakt door een gedeeltelijke deficiëntie van het laatste enzym van de haembiosynthese-pathway, ferrochelatase (gecodeerd door het FECH-gen, 18q21.2-q21.3). EPP wordt schijnbaar als een autosomaal dominante ziekte overgeërfd, waarvan de klinische expressie gemoduleerd wordt door de aanwezigheid van het hypomorfe FECH-allel IVS3-48C in trans, maar recessieve overerving met twee gemuteerde FECH-allelen werd ook beschreven. In ongeveer 2% van de patiënten werd recent aangetoond dat de uitgesproken ziekte veroorzaakt wordt door gain-of-function-mutaties in het erytroïdspecifieke aminolevulinezuursynthetase 2-gen (ALAS2; Xp11.21). Deze vorm heet X-gebonden dominante protoporfyrie.

De diagnosestelling berust op het aantonen van een verhoogde protoporfyrinespiegel in het plasma en de rode bloedcellen, en de detectie van een fluorescentiepiek bij 634 nm in het plasma. Onderzoek naar een mogelijke betrokkenheid van de lever, het niveau van de ferrochelatase-activiteit, genetische analyse (FECH-mutaties, aanwezigheid van het hypomorfe FECH-allel IVS3-48C in trans en ALAS2-mutaties) en familieonderzoeken worden aanbevolen.

De differentiële diagnose omvat fototoxische reacties op geneesmiddelen, hydroa vacciniforme, zonne-urticaria, contactdermatitis, angio-oedeem en, in sommige gevallen, andere vormen van porfyrie (zie deze termen).

Het beheer omvat het vermijden van blootstelling aan licht en bescherming tegen zichtbaar licht door het gebruik van zonnebrandcrème met een hoge UVA-index en hoge kritische golflengte (> 370 nm), de vermindering van de protoporfyrinespiegel (hetzij door reductie van de erytropoëse via transfusie of door toediening van galbindende middelen zoals cholestyramine) en de preventie van progressie van een mogelijke leverschade tot leverfalen. Aangezien het belangrijkste risico van EPP-patiënten leverziekte is, is een regelmatige opvolging van de leverfunctie essentieel. Een sequentiële lever- en beenmergtransplantatie moet worden overwogen als gepaste behandeling voor de meest ernstige gevallen van EPP met leverbetrokkenheid.

EPP is een levenslange aandoening waarbij de prognose afhangt van het verloop van de leverziekte. De lichtgevoeligheid kan echter een aanzienlijke impact hebben op de levenskwaliteit van EPP-patiënten.