De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

Incidentie wordt geschat op 1/200.000 geboortes.

Patiënten presenteren zich doorgaans bij de geboorte met gegeneraliseerde erytrodermie en desquamatie, alsook groeifalen. Frequente complicaties zijn onder meer hypernatriëmische dehydratie, terugkerende infecties, en diarree en intestinale malabsorptie. Het ziekteverloop is heterogeen: gegeneraliseerde erytrodermie kan aanhouden bij sommige patiënten, maar vaker treedt tijdens de kindertijd evolutie tot ichthyosis linearis circumflexa (ILC) op. ILC is een mildere en zeer herkenbare huidaandoening, gekenmerkt door migrerende erythemateuze plaques met dubbele rand. Haaranomalieën worden meestal zichtbaar na de zuigelingentijd, met schaars en broos haar veroorzaakt door TI (bamboehaar waargenomen met lichtmicroscopie) en andere anomalieën van haarschacht (pili torti en/of trichorrhexis nodosa). Wenkbrauwen en wimpers worden ook aangetast. De grote meerderheid van NS-patiënten ontwikkelt atopische manifestaties, waaronder astma, atopische dermatitis, voedselallergieën, urticaria, angio-oedeem, en verhoogde IgE-gehaltes. Andere klinische bevindingen zijn groei- en ontwikkelingsachterstand, kleine gestalte, en, in zeldzame gevallen, intermitterende aminoacidurie. In sommige gevallen werd intellectuele achterstand geassocieerd.

NS wordt veroorzaakt door mutaties in het gen SPINK5 (5q31-q32), dat codeert voor de serineprotease-inhibitor LEKTI. Deficiëntie van LEKTI resulteert in toename van trypsine-achtige hydrolytische activiteit in stratum corneum (SC), wat leidt tot premature desquamatie van SC en een ernstig defect van de huidbarrière.

Vroege diagnose kan problematisch zijn, aangezien de meest typische bevindingen (TI en ILC) doorgaans pas merkbaar worden vanaf de kindertijd. Immuunhistochemie van huidbiopten waarmee LEKTI-deficiëntie wordt aangetoond, werd voorgesteld als een nuttige diagnostische test voor NS, maar identificatie van de causale mutatie van de ziekte laat moleculaire bevestiging van de diagnose toe.

Differentiële diagnoses zijn onder meer andere vormen van infantiele erytrodermie, vooral niet-bulleuze congenitale ichthyosiforme erytrodermie en erytrodermische psoriasis. Atopische dermatitis, lamellaire ichthyosis, primaire immuundeficiëntiesyndromen, seborroïsche dermatitis, en acrodermatitis enteropathica dienen ook uitgesloten te worden.

Moleculaire prenatale diagnose is mogelijk.

NS is een autosomaal recessieve aandoening, en erfelijkheidsadvies dient aangeboden te worden aan getroffen families.

Behandeling is symptomatisch en vereist directe behandeling van de neonatale complicaties en langdurig gebruik van emollientia voor behandeling van de huidaandoening. Gebruik van topische steroïden en topische immuunmodulatoren (tacrolimus en pimecrolimus) werd als beschreven bij enkele gevallen, maar deze middelen worden niet aangewezen voor langdurig gebruik of voor behandeling van grote oppervlaktes, aangezien door de defecte huidbarrière verhoogde systemische absorptie van geneesmiddelen mogelijk is.

De prognose kan ernstig zijn voor neonaten met levensbedreigende complicaties, en de postnatale letaliteit is hoog. De huidmanifestaties en haaranomalieën houden levenslang aan, maar de ziekte verbetert doorgaans met de leeftijd en de meeste patiënten beginnen te gedijen tijdens het tweede levensjaar.