De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De wereldwijde prevalentie bij de geboorte wordt geschat op 1/4.500-1/10.000.

22q11.2-deletiesyndroom vertoont een variabel klinisch fenotype dat kan gaan van mild tot ernstig. Congenitale hartdefecten (twee derde van de gevallen) zijn voornamelijk conotruncale malformaties zoals ventrikelseptumdefect, truncus arteriosus, tetralogie van Fallot, en onderbroken aortaboog. Anomalieën van aortaboog en vasculaire ring komen vaak voor. Meer dan 65% van de patiënten vertoont afwijkingen van verhemelte (e.g. velofaryngeale incompetentie, submucosaal gespleten verhemelte of bifide uvula) die kunnen leiden tot hypernasale spraak en voedingsproblemen. Openlijk gespleten verhemelte en gespleten lip komen minder vaak voor. De meeste patiënten vertonen subtiele maar herkenbare gelaatskenmerken (e.g. ptose, hypertelorisme, epicanthusplooien, prominente neuswortel, platte jukbeenderen, en kleine oren). Immuundeficiëntie is het gevolg van aplasie/hypoplasie van thymus, en de productie van T-cellen verbetert na verloop van tijd. Patiënten lopen een hoger risico op ontwikkeling van een auto-immuunziekte zoals idiopathische trombocytopenische purpura en juveniele idiopathische artritis. Hypocalciëmie als gevolg van hypoparathyreoïdie komt geregeld voor in de neonatale periode en verdwijnt meestal, maar kan echter op elke leeftijd weer optreden. Mogelijke bijkomende klinische bevindingen zijn onder meer gastro-intestinale anomalieen (intestinale malrotatie, anusatresie), gehoorverlies, nieranomalieën (agenesie van nier), dentale anomalieen (hypoplasie van tandglazuur), en skeletanomalieën (scoliose, klompvoet). Leerproblemen en ontwikkelingsachterstand zijn nagenoeg altijd aanwezig. Psychiatrische ziekte (angst, depressie, schizofrenie) en ziekte van Parkinson komen vaker voor dan in de algemene populatie.

In de meeste gevallen is het syndroom het gevolg van een deletie van 3 miljoen basenparen (Mb) in de chromosomale regio 22q11.2, geflankeerd door herhalingen met lage kopijnummers. De deletie is het gevolg van een niet-allelische meiotische recombinatie tijdens spermatogenese of oögenese. In ongeveer 15% van de gevallen is de deletie gelegen in de 3Mb kritieke regio van DiGeorge en varieert de omvang ervan. De meeste deleties bevatten het gen TBX1, waarvan werd aangetoond dat het tussenkomt in ontwikkeling van hart, bijschildklier, thymus en structuur van aangezicht. De variabele expressie van het 22q11.2-fenotype is vermoedelijk te wijten aan genetische modificerende factoren op het andere 22q11.2-allel of op andere chromosomen.

Diagnose wordt vermoed bij klinisch onderzoek en bevestigd door detectie van de 22q11.2-deletie, aan de hand van fluorescentie-in-situhybridisatie (FISH), multiplex ligatie-afhankelijke probe-amplificatie (MLPA), op microarray gebaseerde vergelijkende genoomhybridisatie (aCGH) of genoomwijde SNP (enkel-nucleotide polymorfisme)-microarray.

Differentiële diagnoses zijn onder meer syndroom van Smith-Lemli-Opitz, CHARGE-syndroom, syndroom van Alagille, VATER-syndroom, syndroom van Goldenhar, en isotretinoïne-embryopathie.

Prenatale diagnose is mogelijk voor familiale gevallen door middel van vlokkentest of vruchtwaterpunctie, en voor zwangerschappen waarbij geassocieerde anomalieën werden opgemerkt bij foetale echocardiografie. Pre-implantatie genetische diagnose is mogelijk.

De deletie ontstaat de novo in ongeveer 90% van de gevallen. Het herhalingsrisico voor broers/zussen van een de novo geval bedraagt 2-3% vanwege laaggradig parentaal kiembaanmozaïcisme. Getroffen individuen lopen een risico van 50% om een getroffen kind te krijgen.

Behandeling is symptomatisch en vereist een multidisciplinaire aanpak. Opties zijn chirurgie van hart en/of verhemelte, toediening van voedsel via nasogastrische sonde, suppletie van calcium, ergo-, fysio- en spraaktherapie, educatieve en gedragstherapie, alsook ondersteuning voor en behandeling van psychiatrische ziekte. Tonsillectomie wordt niet aanbevolen, tenzij het geïndiceerd wordt door een expertisecentrum. Regelmatige controle van calcium, functie van schildklier, en aantal bloedcellen is vereist. Immuunfunctie dient geëvalueerd te worden alvorens levend vaccin wordt toegediend.

De prognose is variabel en hangt af van de ernst van de ziekte. Het sterftepercentage bij zuigelingen is relatief laag (ongeveer 4%); bij volwassenen ligt de mortaliteit dan bij de normale volwassen populatie. De meeste congenitale malformaties en medische problemen kunnen beheerd worden. Prognose bij volwassenen hangt af van de mate van autonomie.