Zoek een zeldzame ziekte
Andere zoekoptie(s)
Acro-osteolyse, dominant type
Definitie ziekte
Een zeldzaam, genetisch osteolyse-syndroom, gekarakteriseerd door acro-osteolyse van distale falangen en gegeneraliseerde osteoporose, geassocieerd met bijkomende anomalieën van ossificatie, craniofaciale dysmorfie, dentale anomalieën en een brede waaier aan andere kenmerken.
ORPHA:955
Classification level: Aandoening- Synoniem(en):
- Acro-dento-osteodysplasie
- Acro-osteolyse met osteoporose en veranderingen in schedel en onderkaak
- Artro-dento-osteodysplasie
- Syndroom van Cheney
- Syndroom van Hajdu-Cheney
- Prevalentie: <1 / 1 000 000
- Erfelijkheid: Autosomaal dominant
- Leeftijd bij eerste symptomen: Kindsheid, Kindertijd
- ICD 10: M89.5
- OMIM-nummer: 102400 102500
- UMLS: C0917715 C2930971
- MeSH: C531695 C535663 D031845
- GARD: 508
- MedDRA: -
Samenvatting
Er is een recentere tekst voor deze aandoening beschikbaar in het Engels
Epidemiologie
De prevalentie is onbekend; ongeveer 80 gevallen zijn tot op heden beschreven.
Klinische beschrijving
AOD vertoont een variabel, breed en evoluerend klinisch spectrum. AOD manifesteert zich klinisch vanaf de zuigelingentijd of vroege kinderjaren met een milde craniofaciale dysmorfie met kenmerken die gradueel steeds grover worden met de tijd. Dysmorfe gelaatskenmerken omvatten bathrocephalie met prominent achterhoofd, mild hypertelorisme met telecanthus, schuin naar beneden gerichte oogspleten met borstelige wenkbrauwen (synophrys), laag ingeplante oren, lang filtrum, micrognathie met sterk gebogen gehemelte of gespleten gehemelte en korte nek. De belangrijkste symptomen (gewoonlijk in de late kindertijd of adolescentie) bestaan uit progressieve acro-osteolyse van distale falangen en korte en brede vingers/tenen (met of zonder bijbehorende pijn). Geassocieerde ossificatie- anomalieën zijn meerdere naadbeenderen, verdikte hersenpan, ontbrekende voorhoofdsholte, verlengd Turks zadel, basilaire impressie/platybasie die leiden tot diverse neurologische symptomen (vooral bij adolescenten en volwassenen) secundair aan het uitrekken van de hersenzenuwen en gegeneraliseerde osteoporose die resulteert in biconcave wervels, vertebrale collaps en scoliose. Hydrocefalus en syringomyelie kunnen worden opgemerkt, zelfs voor de ontwikkeling van basilaire impressie/platybasie. Andere afwijkingen omvatten recidiverende luchtweginfecties, abnormaal diepe stem, gehoorverlies en gewrichtslaxiteit. Een kleine gestalte, een vroeg verlies van permanente tanden en hirsutisme worden waargenomen bij volwassenen. Cystische nierziekte is zeldzaam, maar het is een essentiële syndromale component in een subgroep van patiënten. Getroffen personen kunnen zich presenteren met een aangeboren hartafwijking, misvormingen van de lucht-en urinewegen en het spijsverteringskanaal en navelbreuk in de eerste maanden van het leven.
Etiologie
AOD wordt veroorzaakt door eiwitverkortende mutaties in het NOTCH2-gen (1p13-p11). Alle mutaties bevinden zich in het laatste coderende exon van NOTCH2 en resulteren in een 'gain-of-function' als gevolg van het verlies van het proteïnedestabiliserend PEST-domein. NOTCH2-mutaties werden gerapporteerd in een variant van Alagillesyndroom (zie deze term).
Diagnostische methodes
De diagnose wordt vaak vertraagd door de relatief late aanvang van acro-osteolyse van de distale falangen. De diagnose is gebaseerd op klinische en radiologische onderzoeken. DEXA ('dual energy' radiodensitometrie) helpt de aanwezigheid van osteoporose vast te stellen. De acro-osteolyse vertoont twee verschillende patronen van botresorptie: vanaf het distale uiteinde van de terminale falanx en een transverse band van osteolyse. Genetische tests bevestigen de diagnose.
Differentiële diagnose
Op basis van klinische en radiografische bevindingen kan de differentiële diagnose pycnodysostose en Hutchinson-Gilford progeriasyndroom (zie deze termen) omvatten. De patiënten vertonen echter geen vroegtijdige veroudering zoals bij progeria en ook geen verhoogde botdichtheid en verkleinde mandibulaire hoek, zoals waargenomen bij pycnodysostose.
Antenatale diagnose
In het geval van een familiale voorgeschiedenis is prenatale diagnostiek mogelijk.
Genetisch advies
AOD wordt op autosomaal dominante wijze overgeërfd met een hoge penetrantie. Bovendien worden er talrijke nieuwe sporadische gevallen gemeld.
Beheer en behandeling
Er bestaat geen behandeling voor AOD, maar vroegtijdige osteoporose zou behandeld kunnen worden met bisfosfonaten, alleen of in combinatie met teriparatide.
Prognose
Patiënten hebben een normale levensverwachting. Osteoporose en respiratoire disfunctie zijn echter ernstige factoren van morbiditeit.
Gedetailleerde informatie
Artikel voor experts
- Samenvatting
- Polski (2014, pdf)
- Review artikel
- English (2014)
Aanvullende informatie