De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

ADOA-plus vertegenwoordigt ongeveer 20% van alle ADOA-gevallen.

ADOA-plus wordt gekarakteriseerd door bilateraal en symmetrisch progressief functieverlies van het zicht (gezichtsscherpte gaande van 20/30 tot 20/200) en deficiëntie van het kleurenzicht, die doorgaans optreden tijdens het eerste levensdecennium. Sensorineurale doofheid komt meestal later voor, tijdens het tweede of derde levensdecennium, hoewel het in zeldzame gevallen ook voorafgaand aan de opticusneuropathie kan gediagnosticeerd worden. Vanaf het derde levensdecennium kunnen mogelijk andere extra-oculaire manifestaties verschijnen, zoals chronische progressieve externe oftalmoplegie, proximale myopathie, ataxie en axonale sensomotorische polyneuropathie. Overige manifestaties die in zeldzamere gevallen geassocieerd zijn met ADOA-plus zijn multiple sclerose-achtige ziekte, migraine, cardiomyopathie, diabetes mellitus met late aanvang, en spastische paraplegie.

ADOA-plus wordt veroorzaakt door mutaties in het gen OPA1 (3q29), dat codeert voor een dynamine-achtig GTPase dat een rol speelt in de fusie van de binnenste mitochondriale membraan. De fenotypes die worden waargenomen bij ADOA-plus zijn bijgevolg gerelateerd aan instabiliteit van mitochondriaal DNA die leidt tot multipele deleties van mitochondriaal DNA.

Oogheelkundig onderzoek is niet specifiek en toont doorgaans een matige bilaterale opticusatrofie geassocieerd met bilaterale centrale of paracentrale scotomen. De diagnose van ADOA-plus is gebaseerd op zowel de genetische screening van het gen OPA1 als op biopsie van skeletspier om de enzymatische activiteit van de ademhalingsketencomplexen te meten, wat ook histologisch onderzoek toelaat (gemodificeerde Gomori-trichroom en dubbele cytochroom-c-oxidase/succinaatdehydrogenase kleuring) die doorgaans kenmerken van mitochondriale myopathie (cytochroom-c-negatieve vezels en rafelige rode vezels) toont. Laboratoriumbevindingen onthullen mogelijk hyperlactacidemie. Mogelijke bijkomende onderzoeken zijn onder meer audiologisch onderzoek, studies van de perifere zenuwgeleidingssnelheid, elektromyografie, elektro-encefalografie, beeldvorming van de hersenen met magnetische resonantie, naargelang de symptomen van de patiënten.

Differentiële diagnoses omvatten verscheidene andere erfelijke opticusneuropathieën die bilaterale manifestaties geassocieerd met extra-oculaire kenmerken kunnen vertonen en die zich presenteren met een gelijkaardig fenotype (zoals autosomaal dominante ziekte van Charcot-Marie-Tooth type 2A, hereditaire opticusneuropathie van Leber, syndroom van Wolfram en Wolfram-achtig syndroom (zie deze termen)).

Prenatale identificatie van een mutatie kan voorgesteld worden voor families met reeds gekende mutaties, met het besef dat de ziekte zich niet bij alle dragers zal manifesteren.

Overerving gebeurt autosomaal dominant met variabele penetrantie en erfelijkheidsadvies wordt aangeraden.

Er bestaat momenteel geen efficiënte behandeling voor ADOA-plus. Hulpmiddelen voor slechtzienden kunnen aangeraden worden en er werd aangetoond dat cochleaire implantaten het gehoor van patiënten met sensorineuraal gehoorverlies kunnen verbeteren. De rol van idebenon werd anekdotisch gerapporteerd voor ADOA. Fysiotherapeutische programma's voor de musculaire symptomen kunnen gerechtvaardigd worden voor patiënten met multipele sensorische en motorische beperkingen. Er wordt sterk aangeraden de inname van tabak en alcohol te vermijden, alsook van medicijnen die interfereren met mitochondriaal metabolisme (bepaalde antibiotica, antivirale middelen).

Het zicht lijkt ernstiger getroffen te worden bij patiënten met ADOA-plus dan bij patiënten zonder extra-oculaire betrokkenheid. Indien geassocieerd, kan gehoorverlies de sociale communicatie verder verstoren.