De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie is niet gekend. Tot op heden werden meer dan 150 gevallen gerapporteerd. Het gen ANKRD11 is een van de vaakst gemuteerde genen bij patiënten met neurologische ontwikkelingsstoornissen gediagnosticeerd door sequentiebepaling van heel exoom.

KBG-syndroom (KBGS) manifesteert zich in de kindertijd met algehele ontwikkelingsachterstand met kleine gestalte, milde tot matige intellectuele achterstand, kenmerkend aangezicht, macrodontie van permanente bovenste centrale snijtanden, en skeletanomalieën. Gedragsstoornissen, waaronder hyperactiviteit, agressiviteit, aandachtstekortstoornis en autismespectrumstoornissen, worden herkend als constante klinische kenmerken. Ontwikkelingsachterstand bevat onder meer vertraagde motorische mijlpalen en duidelijk vertraagde spraakontwikkeling, en is nagenoeg altijd aanwezig bij alle patiënten. Typische faciale dysmorfie is opvallend bij ongeveer de helft van de patiënten, en bestaat uit driehoekig aangezicht, brede wenkbrauwen met milde synophrys, hypertelorisme, prominente oren en neusbrug met bolle neuspunt, lang en plat filtrum, en dunne bovenlip. Het hoofdkenmerk, macrodontie, wordt waargenomen bij ongeveer 80% van de patiënten; bijkomende bevindingen van gebit zijn onder meer oligo- of hypodontie, prematuur verlies van tanden bij volwassenen, en hypoplasie van tandglazuur. Een lichaamslengte onder het 10de percentiel wordt waargenomen in ongeveer twee derde van de gevallen. De meest frequente skeletanomalieën zijn brachydactylie en clinodactylie van vijfde vinger. Insulten, voedingsproblemen, recidiverende middenoorontsteking/gehoorverlies, afwijkingen van verhemelte, en vroegtijdige puberteit zijn opmerkelijke bijkomende kenmerken geassocieerd met KBGS.

KBGS wordt veroorzaakt door veranderingen met functieverlies (pathogene varianten en variaties in kopijnummer) die het gen ANKRD11 (16q24.3) treffen, dat codeert voor ankyrine-herhalingsdomein-bevattend proteïne 11. De veelheid van functies van ANKRD11 dient nog bepaald te worden, maar er werd aangetoond dat het eiwit een cruciale regulator van chromatine is die acetylatie van histonen en genexpressie tijdens neurale ontwikkeling controleert.

Diagnose is gebaseerd op klinische evaluatie; er bestaat geen consensus over diagnostische criteria. De diagnose wordt gesteld aan de hand van cytogenetische en moleculaire studies waaronder a-CGH (op array gebaseerde vergelijkende genoomhybridisatie), gerichte sequentiebepaling, genpanel, en sequentiebepaling van heel exoom of genoom.

Differentiële diagnoses zijn onder meer syndroom van Cornelia de Lange, cleidocraniale dysplasie, syndroom van Robinow, en 22q11.2-deletiesyndroom.

Het overervingspatroon is autosomaal dominant. De meeste gevallen treden sporadisch op als gevolg van de novo mutaties. Er werd intrafamiliale variabiliteit van het fenotype opgemerkt bij familiale gevallen.

Behandeling is symptomatisch en vereist een multidisciplinaire aanpak. Bij diagnose worden systematisch echocardiografie, evaluatie van verhemelte, zicht, gehoor, en gebit, alsook pediatrische beoordeling voor ontwikkelingsachterstand, autismespectrumstoornissen en gedragsafwijkingen aangeraden. Bijkomend onderzoek hangt af van de klinische presentatie. Zorg en opvolging bestaan uit onder meer educatieve ondersteuning, controle van groei en puberteit, screening voor gehoorverlies (middenoorontsteking), educatieve en spraaktherapie, en behandeling van insulten indien nodig.

Ondanks een voorgeschiedenis van ontwikkelingsachterstand groeien vele patiënten op tot autonome volwassenen.