De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie is niet gekend. Deze vorm vertegenwoordigt ongeveer 60% van de gevallen van AxD.

AxD type I uit zich meestal tussen de geboorte en de leeftijd van 4 jaar. Patiënten met een neonatale aanvang (binnen de eerste 30 dagen) hebben doorgaans een ernstiger ziekteverloop met symptomen van gegeneraliseerde, frequente en vaak onbehandelbare insulten, stenose van het aquaduct van Sylvius (wat leidt tot hydrocefalus met verhoogde intracraniale druk) en ernstige motorische en intellectuele beperkingen. Bij gevallen met aanvang in zuigelingen worden naast de insulten ook ataxie, hyperreflexie en piramidale kenmerken waargenomen. Megalencefalie en een prominent bol voorhoofd ('frontal bossing') zijn bijkomende symptomen van de ziekte. Alle zuigelingen leiden aan een verlies van mijlpalen van hun ontwikkeling en progressieve vertraging van de psychomotorische ontwikkeling. De ziekte kent een ernstig verloop en overlijden komt meestal maar niet altijd voor binnen de eerste twee decennia na de diagnose. De neonatale vorm van de ziekte evolueert nog sneller met ernstige beperkingen of overlijden binnen het eerste levensjaar.

AxD wordt veroorzaakt door winstmutaties in het glial fibrillary acidic protein (GFAP) gen (17q21). Dit gen codeert voor GFAP, het voornaamste intermediaire filamenteiwit in astrocyten. De overexpressie en accumulatie van dit gemuteerde proteïne leidt tot de vorming van inclusielichaampjes (Rosenthal vezels) in astrocyten doorheen het centrale zenuwstelsel (CZS). momenteel is niet geweten hoe Rosenthal vezels betrokken zijn bij de pathologie van de ziekte.

MRI toont karakteristieke leukodystrofie met afwijkende signalen in de frontale kwabben en de basale ganglia, en afwijkende signalen en versterking van het contrast in de hersenstam. Moleculair genetisch testen voor een mutatie in het GFAP gen bevestigt de diagnose. De aanwezigheid van Rosenthal vezels in astrocyten kan ook waargenomen worden bij andere ziekten en kan bijgevolg de diagnose niet bevestigen.

Differentiële diagnoses omvatten peroxisomale biogenesestoornissen, Zellweger syndroom spectrum, glutaaracidurie type I, Aicardi-Goutièressyndroom, de frontale variant van adrenoleukodystrofie en megalencefalische leuko-encefalopathie met subcorticale cystes (zie deze termen).

Hoewel de meeste gevallen van AxS type I sporadisch zijn, is een prenatale diagnose mogelijk als een oorzakelijke mutatie voor de ziekte reeds werd geïdentificeerd in een getroffen familielid.

AxD type I komt meestal sporadisch voor en is geassocieerd met de novo mutaties. De meeste patiënten blijven kinderloos. Wanneer een de novo mutatie werd geïdentificeerd, dient gonadaal mozaïcisme in acht te worden genomen bij het adviseren van ouders over het risico op herhaling. Erfelijkheidsadvies kan voorgesteld worden aan families met een geschiedenis van de ziekte en familieleden kunnen getest worden voor de oorzakelijke mutatie. De penetrantie is volledig.

Er is geen remedie voor AxD type I. De behandeling is symptomatisch en is gericht op het controleren van insulten, het bewaren van de longfunctie en toereikende voeding. Patiënten met ernstige voedingsproblemen of terugkerend braken kunnen een percutane endoscopische gastrostomiesonde of een nasogastrische sonde nodig hebben. Antibiotica kunnen toegediend worden om de tussenkomende infecties te behandelen en anti-epileptica worden toegediend om de insulten te beheersen. Orthopedische complicaties, vooral scoliose, dienen vermeden te worden. Het beheersen van de spasticiteit door een multidisciplinair team is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Families met getroffen kinderen hebben nood aan psychologische ondersteuning.

De prognose is ongunstig maar sommige patiënten konden met behulp van ondersteunende therapieën overleven tot in de adolescentie en volwassenheid.