De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

Het heeft een geschatte prevalentie van 1/1.000.000 in de VS en Europa, met hogere cijfers in andere landen (bv. Japan, Noord-Afrika en Pakistan), voornamelijk in gemeenschappen met een hoge mate van bloedverwantschap.

De ernst van de klinische manifestaties en de leeftijd bij aanvang zijn zeer variabel en zijn deels afhankelijk van blootstelling aan zonlicht en van de complementatiegroep. Ongeveer 50% van de getroffen individuen heeft een acute zongevoeligheid vanaf de eerste levensmaanden, die zich uit in ernstige zonnebrand en/of persistent erytheem dat weken nodig heeft om te genezen. Anderen vertonen geen zonnebrandreactie en ontwikkelen geleidelijk duidelijke sproetvorming op plaatsen die werden blootgesteld aan de zon. De personen hebben een droge huid en hypo- of hypergepigmenteerde laesies. Ze hebben een meer dan 10.000 keer grotere kans op niet-melanome huidkankers, en 2000 keer meer kans op melanoom onder de leeftijd van 20 jaar in vergelijking met de algemene bevolking. XPA-XPG-patiënten ontwikkelen gewoonlijk huidkanker vóór de leeftijd van 20 jaar, terwijl patiënten met de XP-variant huidkanker beginnen te ontwikkelen op de leeftijd van ongeveer 20-30 jaar. Oogafwijkingen omvatten keratitis, die resulteert in corneale opacificatie en vascularisatie. Fotofobie komt vaak voor. Oculair plaveiselcelcarcinoom en melanoom komen vaak voor. Neurologische afwijkingen variërend in ernst werden gerapporteerd in ongeveer 30% van de gevallen. Deze omvatten verworven microcefalie, verminderde of afwezige diepe peesstrekreflexen, progressief neurosensorieel gehoorverlies, spasticiteit, ataxie, krampaanvallen en progressieve cognitieve vermindering. Het Sanctis-Cacchionesyndroom is een term die oorspronkelijk werd gebruikt voor XP-gevallen met ernstige neurologische afwijkingen, maar wordt niet meer algemeen gebruikt.

XP wordt veroorzaakt door mutaties in 8 genen die betrokken zijn bij DNA-herstel. Zeven van deze genen, XPA tot XPG (ERCC5), zijn betrokken bij nucleotide-excisiereparatie (NER). XPV, of POLH, codeert voor het DNA-polymerase eta, dat vereist is voor de replicatie van UV-beschadigd DNA.

De diagnose is gebaseerd op klinische symptomen en wordt bevestigd door celtesten die het defecte DNA-herstel opsporen (bv. "unscheduled DNA-synthesis" (UDS)-test bij gecultiveerde huidfibroblasten) en overgevoeligheid voor UV. Een verminderde UDS en overlijden door overgevoeligheid aan UV bevestigen de diagnose van XP. Een normale UDS en specifieke gevoeligheid voor UV in de aanwezigheid van cafeïne bevestigen de diagnose van XP-variant.

Differentiële diagnoses omvatten trichothiodystrofie, Cockaynesyndroom, cerebro-oculo-facio-skeletaal syndroom (COFS), UV-gevoelig syndroom, erytropoëtische protoporfyrie, en Rothmund-Thomsonsyndroom (zie deze termen).

Een prenatale diagnose door meting van UDS in gecultiveerde chorionvilluscellen of amniocyten werd gerapporteerd.

De transmissie is autosomaal recessief.

Patiënten moeten blootstelling aan de zon vermijden (aanbrengen van zonnecrème, UV-beschermende kleding, indoor-bescherming met UV-blokkerende lagen). De behandeling vereist een multidisciplinaire benadering. Regelmatig nazicht van huid en ogen en een gepaste behandeling van eventuele cancereuze laesies is van essentieel belang. Vitamine D-deficiëntie komt vaak voor, zodat supplementen moeten worden voorgeschreven.

Er bestaat geen behandeling voor XP, maar het vermijden van de zon en een regelmatige opvolging voor het evalueren en behandelen van eventuele huidkankers verhogen de levensverwachting. Voor patiënten zonder neurologische ziekte en met een rigoureuze UV-bescherming is de prognose goed. De neurologische afwijkingen zijn echter progressief en kunnen resulteren in een verkorte levensduur.