De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie bij de geboorte wordt geschat op 1/14.000.

Excessieve groei is in alle levensfases duidelijk te merken, vooral in de kindertijd, en kan zich manifesteren vanaf de foetale periode; de finale volwassen lichaamslengte ligt boven of in het bovenste deel van het normale bereik. Macrocefalie is meestal opvallend en disproportioneel met de lichaamslengte. Het typische uiterlijk van het gelaat is het best herkenbaar in de vroege kindertijd (lang en smal aangezicht, blozende wangen, prominent voorhoofd met weinig frontotemporaal haar, schuin naar benden hellende ooglidspleten, hypertelorisme, een hoog gebogen verhemelte, en puntige kin). Syndroom van Sotos is geassocieerd met milde tot ernstige intellectuele achterstand, alsook met een breed spectrum van gedragsstoornissen. Ontwikkelingsmijlpalen zijn doorgaans vertraagd. Mogelijke bijkomende kenmerken zijn onder meer in de neonatale periode hypotonie en voedingsproblemen, gevolgd door gevorderde botleeftijd, scoliose, prognathie, premature tanderuptie, en grote handen en voeten. Insulten en afwijkingen op elektro-encefalogram komen vaak voor. Minder gangbare kenmerken zijn conductief gehoorverlies, en cardiale en urogenitale anomalieën. Predispositie voor kanker is onderwerp van discussie, en indien aanwezig lijkt het risico maar weinig verhoogd te zijn.

In meer dan 95% of gevallen wordt syndroom van Sotos veroorzaakt door mutaties of microdeleties in het gen NSD1 (5q35). Het gen NSD1 is betrokken bij normale groei en ontwikkeling. In enkele gevallen werden ook biallelische mutaties in het gen APC2 (19p13.3) gerapporteerd.

De diagnose is gebaseerd op de voornaamste klinische manifestaties (typische gelaatskenmerken, leerstoornis, en overgroei). Het kan bevestigd worden door moleculair genetisch testen van de causale genen. Overlap met andere overgroeisyndromen kan de diagnose bemoeilijken.

Differentiële diagnoses zijn onder meer syndroom van Malan, syndroom van Simpson-Golabi-Behmal, syndroom van Weaver, syndroom van Tatton-Brown-Rahman, syndroom van Bannayan-Riley-Ruvalcaba, Fragiele-X-syndroom en syndromen geassocieerd van macrocefalie met mutaties in de PI3K-AKT-mTOR signaalweg. Een Sotos-achtig fenotype werd gerapporteerd bij patiënten met mutaties in SETD2.

Prenatale diagnose is mogelijk wanneer de causale mutatie reeds werd geïdentificeerd in de familie, of wanneer er een sterk vermoeden van de aandoening is (e.g. macrocefalie).

Syndroom van Sotos volgt een autosomaal dominant overervingspatroon in de zeldzame familiale gevallen geassocieerd met NSD1; erfelijkheidsadvies dient aangeboden te worden aan getroffen individuen om hen te informeren over het risico van 50% op transmissie van de aandoening naar een nakomeling bij elke zwangerschap. De overgrote meerderheid van de patiënten heeft de novo mutaties. In deze gevallen is het herhalingsrisico zeer laag.

Er bestaat geen specifieke behandeling voor het syndroom. Behandeling van syndroom van Sotos vereist een multidisciplinaire aanpak.

Syndroom van Sotos vertoont een breed spectrum van intellectuele stoornis, gaande van volledig onafhankelijk functioneren tot volledige afhankelijkheid. Getroffen individuen zijn doorgaans gezond en hebben maar weinig medische problemen.