De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie van type IVA bedraagt ongeveer 1/250.000, maar de incidentie varieert sterk tussen verschillende landen. MPSIVB is nog zeldzamer.

MPSIVA is een spondylo-epifysaire-metafysaire dysplasie die doorgaans gediagnosticeerd wordt tijdens het tweede levensjaar, na het leren stappen. Skeletmisvormingen (platyspondylie, kyfose, scoliose, pectus carinatum, genu valgum, misvormingen van de pijpbeenderen) worden meer uitgesproken naarmate het kind groeit. Hypermobiliteit gaat gepaard met frequente ontwrichtingen (heupen, knieën). Betrokkenheid van het skelet leidt niet enkel tot aantasting van het stappen en dagelijkse activiteiten, maar ook tot groeiarrest op een leeftijd rond 8 jaar en een definitieve lichaamslengte van 1 tot 1,5m, afhankelijk van de ernst van de ziekte. Mogelijke zenuwcomplicaties zijn secundair aan skeletmisvormingen. Vanaf de leeftijd van 5 à 6 jaar leidt de combinatie van hypoplasie van de odontoïd wervel en gewrichtshypermobiliteit tot instabiliteit ter hoogte van de eerste twee cervicale wervels, met risico op compressie van het ruggenmerg. Extra-skeletale manifestaties zijn onder meer ademhalingsproblemen, hepatomegalie, valvulopathieën, gehoorverlies, en hoornvliestroebelingen. De intelligentie is normaal. Het klinisch beeld is gelijkaardig aan dat van type IVB en de twee vormen kunnen niet klinisch van elkaar onderscheiden worden, aangezien de ernst van de symptomen varieert bij beide types.

Deficiëntie van een van de twee enzymen nodig voor de degradatie van keratansulfaat (KS) is verantwoordelijk voor de MPSIV-subtypes: N-acetylgalactosamine-6-sulfaat-sulfatase voor MPSIVA en bèta-D-galactosidase voor MPSIVB. De genen die coderen voor deze enzymen werden gelokaliseerd (GALNS op 16q24 en GLB1 op 3p) en gekloneerd, en er werden mutaties geïdentificeerd (118 voor GALNS).

Diagnose is gebaseerd op detectie van verhoogde excretie van KS (niet constant) en galactosyloligosaccharide in de urine in geval van MPSIVB. De diagnose wordt bevestigd door het aantonen van enzymdeficiëntie in gecultiveerde leukocyten of fibroblasten. Enzymatische studies laten toe andere osteochondrodysplasieën uit te sluiten. Het onderscheid tussen MPSIVB en GM1 gangliosidose type 3 (zie deze term) is vaak moeilijk bij kinderen, zelfs als 9 van de 59 mutaties in GLB1 geassocieerd zijn met MPSIVB.

Prenatale diagnose is mogelijk (door moleculaire analyse of metingen van enzymactiviteit in trofoblasten of amniocyten).

Bij beide subtypes (MPSIVA en B) gebeurt de overerving autosomaal recessief. Heterozygote individuen kunnen opgespoord worden in families met gekende mutaties.

Algemene anesthesie kan problematisch zijn bij patiënten met MPS type IV vanwege moeilijkheden met intubatie. Aangezien allogene beenmergtransplantatie niet effectief is tegen de botmanifestaties, is de behandeling symptomatisch (prothese, chirurgie, versteviging van de nek door fusie van wervels). Recombinante enzymtherapie gericht tegen botweefsel wordt momenteel ontwikkeld.

De prognose hangt af van de ernst van de ziekte en de kwaliteit van de zorg, die kan toelaten dat patiënten overleven tot na de leeftijd van 50 jaar.