Zoek een zeldzame ziekte
Andere zoekoptie(s)
Blauwekegeltjesmonochromatisme
Definitie ziekte
Blauwekegeltjesmonochromatisme (BCM) is een recessieve X-gebonden ziekte die wordt gekarakteriseerd door ernstig verstoord kleurenzicht, lage gezichtsscherpte, nystagmus en fotofobie, als gevolg van een slechte werking van de rood- (L) en groengevoelige (M) kegeltjes. BCM is als een onvolledige vorm van achromatopsie (zie deze term).
ORPHA:16
Classification level: Aandoening- Synoniem(en):
- Atypische X-gebonden achromatopsie
- Blauwekegeltjesmonochromatie
- Kleurenblindheid, blauw monoconisch monochromatisch type
- S-kegeltjesmonochromatie
- S-kegeltjesmonochromatisme
- X-gebonden onvolledige achromatopsie
- Prevalentie: 1-9 / 100 000
- Erfelijkheid: X-gebonden recessief
- Leeftijd bij eerste symptomen: Kindsheid
- ICD 10: H53.5
- ICD-11: 9B70
- OMIM-nummer: 303700
- UMLS: C0339537
- MeSH: -
- GARD: 917
- MedDRA: -
Samenvatting
Epidemiologie
De wereldwijde prevalentie wordt geschat op 1/100.000.
Klinische beschrijving
BCM komt tot uiting in de vroege zuigelingentijd en treft voornamelijk mannen, met ernstig verstoord kleurenzicht en lage gezichtsscherpte (enkel de functie van de staafjes en blauwgevoelige kegeltjes is bewaard). Bijkomend worden fotofobie, myopie en pendulaire nystagmus geregeld waargenomen. Nystagmus kan afnemen na verloop van tijd.
Etiologie
De aandoening wordt veroorzaakt door mutaties in de rode en groene opsine genclusters OPN1LW en OPN1MW (Xq28) die de overeenkomstige kegeltjes treffen. Deze mutaties omvatten deleties in de controleregio van de locus, die nodig is voor de expressie van beide genen. Deze deleties kunnen ook uitbreiden naar delen van of de hele opsine gencluster. Genomische herschikkingen (ongelijke crossing-over) kunnen leiden tot enkel rood en/of rood/groen hybride genen met schadelijke mutaties. Doorgaans wordt de c.607T>C p.C203R missense mutatie waargenomen, maar andere missense en nonsense mutaties werden ook gerapporteerd.
Diagnostische methodes
De diagnose met BCM wordt gesteld na klinisch oogheelkundig onderzoek, alsook elektrofysiologisch (i.e. elektroretinografie/ERG) en psychofysisch testen (i.e. kleurenzicht, donkeradaptatie), waarbij patiënten met BCM niet reageren op rood en groen licht maar een normale respons vertonen op blauw licht. Mutatie analyse kan de diagnose bevestigen.
Differentiële diagnose
Differentiële diagnoses omvatten achromatopsie, Leber congenitale amaurose, verscheidene types kegeldystrofie (zie deze termen) en cerebrale achromatopsie.
Antenatale diagnose
Prenatale diagnose kan worden aangeboden door gespecialiseerde laboratoria aan risicovolle koppels. Het uitvoeren van prenataal diagnostisch testen bij BCM zal afhangen van nationale gewoonten en ethische opvattingen.
Genetisch advies
BCM wordt overgeërfd op een X-gebonden manier. Erfelijkheidsadvies is verplicht. Een vrouwelijke drager heeft een risico van 50% om het gemuteerde allel over te dragen op haar nageslacht. De penetrantie is volledig met weinig variabiliteit in de uiting van de ziekte.
Beheer en behandeling
Er is geen specifieke therapie beschikbaar. De behandeling is symptomatisch en omvat regelmatige oogheelkundige opvolgonderzoeken. Patiënten dienen te worden geïnformeerd over de mogelijkheid om filterende brilglazen of contactlenzen te gebruiken (rood of bruin getint) om de fotofobie te verminderen en de contrastsensitiviteit te verbeteren. Sterk vergrotende hulpmiddelen voor slechtzienden kunnen gebruikt worden om te lezen.
Prognose
BCM is meestal een stationaire ziekte, maar in zeldzame gevallen kan maculaire degeneratie voorkomen bij oudere patiënten.
Er is een tekst voor deze aandoening beschikbaar in het Deutsch (2013) English (2013) Español (2013) Français (2013) Italiano (2013) Greek (2013, pdf) Polski (2013, pdf) Polski (2013)
Gedetailleerde informatie
Het brede publiek
- Artikel voor het grote publiek
- Español (2016) - GuíaSalud
Richtlijnen
- Richtlijnen klinische praktijk
- Español (2017, pdf) - Ministerio de Sanidad
Overzichtsartikelen over ziekten
- Clinical genetics review
- English (2015) - GeneReviews
Genetische testen
- Guidance voor genetische testen
- English (2011) - Eur J Hum Genet


Aanvullende informatie