De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie van PSC in Europa ligt tussen 1/446.000 en 1/6.170. Er wordt een mannelijk overwicht waargenomen, met een man-vrouwverhouding van ongeveer 2:1.

PSC kan op eender welke leeftijd voorkomen en kent een incidentiepiek rond de leeftijd van 40 jaar. Symptomen en klinische bevindingen zijn variabel, afhankelijk van het stadium van de ziekte. In vroege stadia worden onspecifieke manifestaties zoals koorts, vermoeidheid, pruritus (jeuk), malaise, buikpijn en gewichtsverlies gerapporteerd, maar ongeveer 40-50% van de patiënten kan echter asymptomatisch zijn op het moment van de diagnose. Hepatomegalie, splenomegalie, geelzucht, hypertensie in de poortader, en, in verder gevorderde gevallen, spin-naevi, ascites en spieratrofie worden ook waargenomen. Het ziekteverloop is ook hoogst variabel, maar in de meerderheid van de gevallen is PSC traag progressief en leidt het tot levercirrose, leverfalen en de nood voor een levertransplantatie over een periode van 13-21 jaar na de diagnose. Er worden verscheidene immuun-gemedieerde comorbiditeiten geobserveerd bij PSC. De meest voorkomende samenhangende conditie is inflammatoire darmziekte (IBD), die wordt gerapporteerd in 60-80% van de patiënten van Noord-Europese afkomst. Andere immuun-gemedieerde condities zoals auto-immune hepatitis, schildklierziekte, type 1 diabetes mellitus, en coeliakie worden ook met licht verhoogde frequenties waargenomen bij PSC-patiënten. Een deel van de PSC-patiënten ontwikkelt maligniteiten, vooral cholangiocarcinoom, maar er is ook een verhoogd risico op carcinoom van de dikke darm bij patiënten met gelijktijdige IBD. PSC van de kleine galwegen is een PSC-variant die zich manifesteert met chronische cholestase, biochemische en histologische bevindingen gelijkaardig aan die van PSC, en een normale cholangiografie.

De exacte etiologie van PSC staat nog niet vast, maar vermoedelijk gaat het om een multifactoriële ziekte. Er is betrokkenheid van genetische susceptibiliteitsfactoren gekend en er wordt een sterke associatie waargenomen met genetische varianten in de HLA-regio op chromosoom 6. De ziekte is vermoedelijk gerelateerd aan een abnormale immuunrespons op een nog ongeïdentificeerde omgevingsstimulus.

PSC wordt vermoed op basis van klinische manifestaties en testen die wijzen op een gewijzigde leverfunctie, en de diagnose wordt bevestigd door magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP) of endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP) waarmee veranderingen aan de galwegen aangetoond worden, met vernauwingen en uitzettingen die kenmerkend zijn voor de ziekte.

Differentiële diagnoses omvatten andere hepatische ziekten, zoals auto-immune hepatitis en primaire biliaire cholangitis. Om de diagnose met PSC te kunnen stellen, is het nodig verscheidene secundaire oorzaken die leiden tot PSC-achtige veranderingen aan de galwegen uit te sluiten, zoals IgG4-geassocieerde scleroserende cholangitis, mestcel-cholangiopathie, infecties, galstenen of trauma, en andere identificeerbare oorzaken van verwondingen aan de galwegen (die leiden tot de ERCP- of MRCP-kenmerken die worden waargenomen bij PSC).

Immuunsuppressiva en chelatoren worden gebruikt om de symptomen te behandelen en de complicaties te beheren, maar tot op heden zijn er echter geen medische behandelingen voorhanden die de ziekte genezen of het verloop van PSC wijzigen. Vervangingstherapie van vetoplosbare vitaminen A, D, E en K is vaak nodig aangezien patiënten geregeld deficiëntie van deze vitaminen vertonen. Levertransplantatie is momenteel de enige definitieve behandeling voor patiënten met gevorderde ziekte, en het merendeel van de patiënten vereist een levertransplantatie 13-21 jaar na de diagnose, ofwel vanwege evolutie van de ziekte of vanwege complicaties van de ziekte, zoals behandelingsresistente bacteriële cholangitis. Endoscopische dilatatie, met of zonder stenting, van biliaire vernauwingen kan uitgevoerd worden om de symptomen van verstopte galwegen te verlichten.

De prognose na levertransplantatie is over het algemeen gunstig, maar in een deel van de patiënten kan PSC echter terugkeren in de getransplanteerde lever, met recidiefkansen gaande van 10-37%.