De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie is niet gekend maar er werden minder dan 500 gevallen gerapporteerd in de literatuur. Vrouwen worden meer getroffen dan mannen (verhouding van 8:1 tussen vrouwen en mannen).

Doorgaans presenteren patiënten zich tijdens het vijfde levensdecennium, maar er werden ook reeds zeldzame gevallen beschreven met aanvang in de kindertijd. Patiënten vertonen gegeneraliseerde urticariële erupties op romp, proximale ledematen en aangezicht die vaak zijn geassocieerd met jeuk of pijn en die langer dan 24 uur aanhouden; nadat ze verdwijnen, treedt hyperpigmentatie op. Angio-oedeem komt geregeld voor en kan ook als een presenterend kenmerk optreden. Cardiorespiratoire manifestaties zijn onder meer hoest, dyspneu, pleurale en pericardiale effusies, en emfyseem; bij minder dan 20% van de patiënten wordt chronische obstructieve longziekte gerapporteerd. Aandoening van nier komt voor bij 20 tot 30% van de patiënten, en is doorgaans mild met proteïnurie en hematurie ten gevolge van glomerulonefritis. Nierinsufficiëntie en terminaal nierfalen werden echter ook gerapporteerd, en betrokkenheid van nier is doorgaans erger bij patiënten bij wie de ziekte in de kindertijd optreedt. Andere systemische bevindingen zijn onder meer gastro-intestinale symptomen (abdominale pijn, misselijkheid, diarree, braken), musculoskeletale manifestaties (artritis en transiënte artralgie aan handen, ellebogen, knieën, enkels en voeten), en oogontsteking (episcleritis, uveïtis en conjunctivitis).

Hypocomplementemische urticariële vasculitis (HUV) treedt doorgaans sporadisch op, maar er werden enkele familiale gevallen geassocieerd met mutaties in DNASE1L3 (3p14.3) gerapporteerd. Voor de meerderheid van de gevallen is de etiologie niet gekend, maar vermoedelijk spelen anti-C1q auto-antilichamen een rol in de pathogenese van de aandoening.

Diagnose vereist de aanwezigheid van twee hoofdcriteria (recidiverende urticaria gedurende meer dan 3 maanden en hypocomplementemie) en minstens twee nevencriteria (leukocytoclastische vasculitis bij biopsie, artralgie en artritis, oogontsteking, abdominale pijn, glomerulonefritis, en aanwezigheid van anti-C1q auto-antilichamen).

De relatie tussen HUV en systemische lupus erythematosus (SLE) is complex en er zijn vele overlappende kenmerken (symptomen van HUV zijn aanwezig bij 10% van de SLE-patiënten en bij 50% van de patiënten met HUV wordt later SLE gediagnosticeerd). Andere syndromen zoals gemengde cryoglobulinemie en syndroom van Schnitzler dienen uitgesloten te worden.

Het overervingspatroon voor de familiale gevallen geassocieerd met DNASE1L3 is autosomaal recessief. Erfelijkheidsadvies wordt aangeraden voor families die risico lopen.

Behandeling vereist therapie op maat, met medicatie gaande van colchicine, disulone of hydroxychloroquine tot agressievere therapie zoals steroïden en immuunsuppressiva. Zo kunnen patiënten met huidziekte en artralgie maar zonder betrokkenheid van een belangrijk orgaan behandeld worden met colchicine, hydroxychloroquine, of dapson, terwijl patiënten bij wie een belangrijk orgaan betrokken is, zoals in het geval van glomerulonefritis, mogelijk nood hebben aan hoge doses corticosteroïden en cytotoxische middelen, gelijkaardig aan de behandeling van actieve SLE. De reactie op de behandeling gaat meestal gepaard met een daling van de circulerend anti-C1q-titer en normalisatie van C3- en C4-gehaltes.

De prognose van HUV-patiënten varieert, en wordt vooral beïnvloed door de ernst van de zeldzame long-, hart- en nieraandoeningen. Wanneer longaandoening aanwezig is, is dit de voornaamste doodsoorzaak. Acuut larynxoedeem kan levensbedreigend zijn.