De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

Op basis van geobserveerde gevallen in een populatie werd de prevalentie geschat op 1-3/1.000.000. De meest voorkomende vorm van NBIA is pantothenaatkinasegeassocieerde neurodegeneratie (PKAN; zie deze term), die ongeveer 50% van de gevallen vertegenwoordigt.

NBIA kan zich presenteren met vroege aanvang en snelle progressie: klassieke pantothenaatkinasegeassocieerde neurodegeneratie (PKAN), infantiele neuroaxonale dystrofie (INAD) en atypische neuroaxonale dystrofie (atypische NAD) (zie deze termen); of met latere aanvang en tragere progressie: atypische PKAN, neuroferritinopathie en aceruloplasminemie (zie deze termen). Idiopathische NBIA kan elk type van aanvang en progressie hebben.

Klassieke en atypische PKAN worden veroorzaakt door mutaties in het gen PANK2 (20p13-p12.3), infantiele en atypische neuroaxonale dystrofie worden veroorzaakt door mutaties in het gen PLA2G6 (22q13.1), aceruloplasminemie wordt veroorzaakt door mutatie van het gen voor ceruloplasmine (CP) (3q23-q24), en neuroferritinopathie wordt veroorzaakt door mutaties in het gen voor lichte keten van ferritine (FTL1) (19q13.3-q13.4). Idiopathische NBIA wordt waarschijnlijk veroorzaakt door verschillende bijkomende genen die tot op heden nog niet werden geïdentificeerd.

Deze heterogene groep van aandoeningen kan gedifferentieerd worden aan de hand van klinische, radiografische, en moleculaire kenmerken. MRI van hersenen wordt standaard uitgevoerd voor diagnostische evaluatie van alle vormen van NBIA. Individuen met PKAN en HARP-syndroom, dat wordt beschouwd als onderdeel van het ziektespectrum van PKAN, vertonen een typisch "tijgeroog''-verschijnsel bij MRI, i.e. een centrale regio van hyperintensiteit omringd door een rand van hypo-intensiteit op coronale of transversale T2-gewogen opnames van globus pallidus. Infantiele en atypische NAD vertonen typische axonale zwellingen doorheen centraal en perifeer zenuwstelsel. Diagnose van aceruloplasminemie is gebaseerd op afwezigheid van ceruloplasmine in serum, in combinatie met bevindingen van MRI die accumulatie van ijzer tonen.

De meerderheid van NBIA-types worden overgedragen op een autosomaal recessieve manier, behalve neuroferritinopathie, dat wordt doorgegeven op een autosomaal dominante manier met hoge penetrantie.

Momenteel zijn de meeste behandelingen voor NBIA palliatief. Onderzoek is aan de gang om bijkomende NBIA-genen te identificeren en opties voor behandeling te verbeteren door de onderliggende oorzaken van deze aandoeningen te karakteriseren.