De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

Tot op heden werden minstens 132 families met 320 getroffen individuen gerapporteerd in de literatuur. Hoewel de prevalentie niet gekend is, werd bij een studie AHDS geïdentificeerd in 1,4% van mannen met intellectuele achterstand van ongekende etiologie. Enkel mannen worden getroffen.

De ziekte manifesteert zich als congenitale hypotonie (die verschijnt bij de geboorte of in de eerste weken/maanden daarna) die evolueert naar spasticiteit (contracturen, teken van Babinski, en clonus), en is meestal vroeg in het leven waarneembaar. Hyperreflexie komt pas later in het leven voor. Getroffen mannen vertonen ook, in de zuigelingentijd en vroege kindertijd, hypoplasie van de spieren en gegeneraliseerde spierzwakte die zich manifesteren als moeilijkheden om het hoofd te ondersteunen en vertraagde motorische mijlpalen. Hypotonie en ernstige intellectuele beperking komen voor bij 100% van de patiënten. Ernstige psychomotorische achterstand is aanwezig vanaf het begin (vertraagde mijlpalen van motoriek en spraak) en autonomie wordt nooit bereikt. Het gelaat heeft typische kenmerken die evolueren met de tijd: open mond, tentvormige bovenlip, ptose, abnormaal geplooide oren, verdikking van het zachte weefsel van de neus en de oren, en omgekeerde oorlellen. Lange, dunne, geëverteerde voeten zijn ook kenmerkend. Oculaire symptomen (i.e. roterende nystagmus en gedisconjugeerde oogbewegingen) zijn zeldzaam. Bij sommige patiënten werden insulten en ondermaatse gewichtstoename gerapporteerd. Pectus excavatum en scoliose zijn soms aanwezig, mogelijk als gevolg van de hypotonie en spierhypoplasie.

AHDS wordt veroorzaakt door mutaties in het gen SLC16A2 (Xq13.2) dat codeert voor monocarboxylaattransporter 8 (MCT8), een specifieke transportmolecule voor schildklierhormoon T3. Geïdentificeerde mutaties zijn onder meer truncaties, deleties, en nonsense en missense mutaties. Neurologische problemen kunnen te wijten zijn aan het onvermogen om schildklierhormoon T3 in sommige neuronale cellen te transporteren.

De diagnose is gebaseerd op klinische bevindingen en op de aanwezigheid van gewijzigde gehaltes van schildklierhormoon in het serum: mannen hebben abnormaal hoog gehaltes 3,3',5'-tri-joodthyronine (T3), lage tot normale gehaltes vrij tetra-joodthyronine (T4), en normale tot licht verhoogde gehaltes thyroïd-stimulerend hormoon (TSH). Het aantonen van mutaties in het gen SLC16A2 door moleculair genetisch testen, bevestigt de diagnose.

Differentiële diagnoses omvatten X-gebonden condities met intellectuele achterstand geassocieerd met ataxie, spastische paraplegie of spierhypoplasie, zoals X-gebonden intellectuele achterstand - spastische paraplegie met ijzerafzettingen-syndroom, X-gebonden progressieve cerebellaire ataxie, en spastische paraplegie type 2. Ziekte van Pelizaeus-Merzbacher en syndroom van Snyder-Robinson dienen ook overwogen te worden.

Prenatale diagnose van een man met AHDS is mogelijk indien de moeder drager is van een specifieke mutatie in SLC16A2.

De overdracht is X-gebonden recessief. Getroffen families dienen erfelijkheidsadvies te krijgen en geïnformeerd te worden dat jongens een risico van 50% hebben om getroffen te zijn als de moeder drager is van een mutatie in SLC16A2 en dat meisjes een risico lopen van 50% om de mutatie in SLC16A2 over te erven als hun moeder drager is van een mutatie in SLC16A2.

Momenteel is er geen behandeling beschikbaar voor AHDS en het beheersen van de ziekte gebeurt met behulp van ondersteunende maatregelen. Fysieke, bezigheids- en spraaktherapie kunnen bevorderlijk zijn. Dystonie kan behandeld worden met bepaalde medicatie, waaronder anticholinergica, L-DOPA, carbamazepine, of lioresol. Indien aanwezig kunnen insulten behandeld worden met standaard anti-epileptica. Behandeling voor hypothyreoïdie lijkt niet voordelig.

Hoewel verschillende patiënten ouder dan 60 jaar werden, wordt de algemene levensverwachting aangetast en ook de levenskwaliteit wordt ernstig getroffen aangezien de meeste patiënten niet zelfstandig kunnen zitten, staan of stappen.