De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie wordt geschat rond 1/30.000.

Op basis van de aanvangsleeftijd en de ernst van de ziekte werden vier subtypes gedefinieerd: type 1 (SMA1), de meest ernstige vorm, met aanvang voor de leeftijd van zes maanden; type 2 (SMA2), met aanvang tussen 6 en 18 maanden oud, type 3 (SMA3), met aanvang tussen de kindertijd en de adolescentie, en type 4 (SMA4), de minst ernstige vorm, met aanvang op volwassen leeftijd. Alle types worden gekenmerkt door spierzwakte en -atrofie met variabele gradaties van ernst, en tasten voornamelijk de onderste ledematen en ademhalingsspieren aan. Zwakte is nagenoeg altijd symmetrisch en progressief. Scoliose, retractie van spieren, en gewrichtscontracturen kunnen voorkomen. Constipatie en gastro-oesofageale reflux komen vaak voor.

Ongeveer 95% van de gevallen van SMA worden veroorzaakt door homozygote deleties (ofwel van exon 7, ofwel van exonen 7 en 8) in het gen SMN1 (5q12.2-q13.3), dat codeert voor het proteïne SMN (survival motor neuron). Er werd ook een tweede gen voor SMN (SMN2; 5q13.2) geïdentificeerd, en dit draagt bij tot de productie van slechts 10% van het SMN-proteïne van volledige lengte. Op wat variatie na is de ernst van SMA omgekeerd evenredig met het aantal kopijen van het gen SMN2, waarbij patiënten met drie of vier kopijen vaker SMA3/4 vertonen in plaats van SMA1. Deleties van het gen NAIP (5q13.1) werden ook reeds geïdentificeerd en spelen mogelijk een rol in verandering van de ernst van de ziekte.

Diagnose is gebaseerd op klinische voorgeschiedenis en klinisch onderzoek, en kan bevestigd worden door genetisch testen. Elektromyografie en spierbiopsie kunnen ook uitgevoerd worden.

Differentiële diagnoses zijn onder meer amyotrofische laterale sclerose, congenitale spierdystrofieën, congenitale myopathieën, primaire laterale sclerose, myasthenia gravis, en stoornissen van carbohydraatmetabolisme.

Prenatale diagnose is mogelijk aan de hand van moleculaire analyse van amniocyten of chorionvilli.

Transmissie van deleties in SMN1 en NAIP gebeurt autosomaal recessief. Ongeveer 2% van de gevallen wordt veroorzaakt door de novo mutaties. Erfelijkheidsadvies dient aangeboden te worden aan patiënten en hun families.

Er zijn klinische studies aan de gang om potentiële behandelingen met geneesmiddelen te identificeren voor SMA, voornamelijk gericht op het verhogen van het gehalte van SMN-proteïne van volledige lengte. Momenteel blijft behandeling echter symptomatisch volgens een multidisciplinaire benadering die poogt de levenskwaliteit te verbeteren. Fysiotherapie, ergotherapie en ademhalingstherapie zijn noodzakelijk. Niet-invasieve beademing en gastrostomie zijn mogelijk vereist. Therapie met antibiotica wordt gebruikt in geval van longinfectie. Scoliose en manifestaties aan gewrichten vereisen mogelijk chirurgische correctie. Patiënten kunnen afhankelijk zijn van een rolstoel, of gebruiken een korset/rugband voor ondersteuning.

De prognose hangt af van de ernst van de ziekte, die doorgaans is gecorreleerd met de aanvangsleeftijd: vroeger optredende vormen zijn doorgaans geassocieerd met een slechte prognose, terwijl bij later optredende vormen de levensverwachting nagenoeg normaal kan zijn. Overlijden kan voorkomen als gevolg van respiratoire insufficiëntie en infecties.