De portaalsite voor zeldzame ziekten en weesgeneesmiddelen

De prevalentie van AAS is niet gekend, maar er werden minder dan 100 gevallen gerapporteerd in de literatuur sinds de eerste beschrijving in 1970. De prevalentie wordt echter geschat rond 1/25.000. Wereldwijd werden ongeveer 40 moleculair bewezen gevallen gepubliceerd.

AAS treft vooral mannen. Gelaatskenmerken zijn onder meer V-vormige voorste haargrens en hypertelorisme, beide geobserveerd bij vrouwelijke dragers, en naar beneden hellende ooglidspleten, brede neusbrug, anteversie van uitwendig neusgat, laagstaande en afstaande oren, hypoplasie van maxilla, en transversale plooi onder de onderlip. AAS-patiënten hebben korte en brede handen en voeten, syndactylie van vingers/tenen, clinodactylie, en hyperextensie van proximale interfalangeale gewrichten en buiging aan distale interfalangeale gewrichten met zwanenhalsmisvorming van vingers tot gevolg. Lichaamslengte is doorgaans normaal bij de geboorte, maar de groei verloopt traag in de zuigelingentijd en kindertijd, wat leidt tot kleine gestalte tot de puberteit, die vaak verlaat is. Een groeispurt in de late tienerjaren resulteert doorgaans tot een matig kleine gestalte. Mogelijke genitale anomalieën zijn onder meer cryptorchisme, macro-orchidie, sjaalscrotum en, zeldzamer, hypospadieën. Fertiliteit is normaal. Vrouwelijke dragers hebben mogelijk slechts een subtiel fenotype met hypertelorisme en V-vormige voorste haargrens. Patiënten vertonen mogelijk een fenotype van de neurologische ontwikkeling met leer- en gedragsproblemen die vaak beperkt blijven tot de vroege kindertijd. Indien aanwezig is mentale stoornis zelden ernstig.

Hoewel klinisch en genetisch heterogeen wordt de best gekarakteriseerde vorm van de aandoening veroorzaakt door mutaties in het gen FGD1 (faciogenitale dysplasie 1 gen; Xp11.21). Mogelijk zijn andere genen betrokken, aangezien voor de meeste familiale gevallen nog geen genetische oorzaak werd geïdentificeerd.

Klinische diagnose is gebaseerd op lichamelijk onderzoek en herkenning van de meest typische klinische kenmerken. Moleculaire genetica, gebaseerd op analyse van het gen FGD1, kan de diagnose bevestigen.

Wanneer moleculaire diagnose geen uitsluitsel geeft, dienen alle mogelijke opties voor differentiële diagnose nog te worden overwogen, waaronder syndroom van Noonan, SHORT-syndroom, pseudohypoparathyreoïdie en syndroom van Robinow (zie deze termen).

Prenatale diagnose voor risicovolle zwangerschappen is technisch mogelijk wanneer de causale mutatie van de ziekte in de familie gekend is (de meerderheid van de mutaties zijn specifiek voor een familie). Het is echter weinig waarschijnlijk dat prenataal testen frequent wordt aangevraagd, aangezien de fysieke tekenen meestal mild zijn en de klinische heterogeniteit een voorspelling van het fenotype bemoeilijkt, zelfs binnen dezelfde familie.

AAS is een X-gebonden ziekte, maar autosomaal dominante en autosomaal recessieve transmissies werden ook reeds gerapporteerd. Erfelijkheidsadvies vereist dus een diepgaand onderzoek van de familiegeschiedenis van een patiënt.

Er bestaat geen curatieve behandeling voor AAS. Preliminaire resultaten van toediening van groeihormoon in de kindertijd lijken geen significant effect te tonen. Leerproblemen en aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) vereisen mogelijk neuropsychiatrische interventie.

De meerderheid van de patiënten heeft een goede prognose. Doorgaans vertonen ze een goede evolutie tot in de volwassenheid met een leeftijdsafhankelijke verbetering van de mentale status.